Beogradski Grand Prix

Datum: 30-04-2020

Dva dana po otpočinjanju Drugog svetskog rata, na inicijativu Auto-moto kluba kraljevine Jugoslavije, organizovan je prvi i jedini Grand Prix u Beogradu.Ovom prilikom su stanovnici i gosti Beograda imali mogućnost da vide najbrže automobile tog doba, ali i da se lično uvere u nesnosnu buku koju su ti bolidi proizvodili. Koliko je buka bila velika najbolje pokazuje da su sve životinje iz Zoološkog vrta morale da se prebace u obližnje tašmajdanske lagume. Da napravimo malu digresiju, na samo deset minuta hodom od apartmana u Dostijevoj ulici možete stići do beogradskog Zoo vrta i videti najveći čopor belih lavova na svetu, ali i neke od ugroženih životinjskih vrsta kao što su bengalski tigar, orao brandan i orangutane sa Bornea.

Velika dorćolska trka

Trkama tadašnjih bolida Formule 1, godinu dana ranije, prethodila je Velika dorćolska trka koja je za cilj imala promociju i popularizaciju auto-moto sporta u Srbiji. Trci je prisustvovalo šezdeset hiljada ljudi, a staza je išla od sredine Dušanove ulice do Kalemegdana, kroz ulicu Strahinjića bana, u kojoj se danas nalaze neki od najlepših beogradskih kafića, pa sve do Bajlonijeve pijace. U Grand Prix trci učestvovao je i jedan od najpoznatijih stanovnika prestonice, čuveni beogradski bonvivan i plejboj Boško Milenković, sa svojim plavim Bugati 51 automobilom, inače proizvedenim u svega četrdeset primeraka u svetu. Upravo je uspeh te trke i naveo članove Auto kluba kraljevine Jugoslavije da, u saradnji sa novinskim listom Politika, organizuju Beogradski Ggrand Prix.

Najbrži krug oko Kalemegdana

Septembra 1939. godine, u čast rodjendana kralja Petra II Karađorđevića, Beograd biva domaćin prvih međunarodnih automobilskih trka u Jugoslaviji. Vozilo se na stazi od kaldrme, dužine 2,974 metra, uz ukupno devet trka motora i automobila, ali je bez ikakve dileme najveću pažnju privukla trka tadašnjih bolida Formule 1. Start i cilj staze se nalazio kod Biblioteke grada Beograda, u ulici Tadeuša Košćuška, da bi se trka nastavila ka Zoološkom vrtu i bivšoj fabrici BEKA u Dušanovoj ulici, pored kule Nebojša ka francuskoj ambasadi pored koje bi se opet stizalo na cilj.

Beograđani su tog dana imali mogućnost da uživo vide najbrže bolide proizvođača kao što su Mercedes i Auto union. Automobili ovih proizvođača su imali po tri hiljade kubika, dvanaest cilindara, dvostepene kompresore i između 480 i 500 konjskih snaga. Na trci su učestvovali neki od najvećih asova automobilizma tog doba, među kojima su se posebno istakli Tacio Nuvolari, Manfred Fon Brauhič i Herman Lang, dok je boje Jugoslavije branio Boško Milenković u svom plavom Bugatiju.

Nuvolari, legenda automobilizma

Tacio Nuvolari je pokazao najveće umeće, odvozavši krug za 74 sekunde sa prosečnom brzinom od 131km/h, a najveću brzinu postigao je kod kule Nebojša – 220km/h! Ovakvo impresivno izdanje, nakon pedeset krugova, donelo mu je titulu najboljeg i šampionski pehar. Naš Boško Milenković je zauzeo četvru poziciju, što predstavlja impresivno vreme, pogotovo kad znate da je njegov bolid imao samo 150 KS. Ovo je ujedno bila i poslednja trka Grand Prix-a, jer je nakon toga nastupio rat koji je zaustavio takmičenja na nekoliko godina. Sa te trke su sačuvana četiri automobila, a veliki broj automobila iz tog perioda možete danas videti u Muzeju automobila u Beogradu. Beogradski muzej automobila nalazi se u ulici Majke Jevrosime, a u svojoj kolekciji poseduje istinski biser svetske automobilske industrije, sačuvan u tek nekoliko primeraka – Lančiju Lambdu iz 1926. godine.