Spomenici u Beogradu
Datum: 18-03-2020
Još od vremena prvih gradova u kojima su korišćeni kamen i drugi trajni materijali, drevne civilizacije gradile su spomenike koji su bili kulturno središte tih naselja. Spomenici, bilo da su u formi ljudskih skulptura ili nešto apstraktnijih umetničih dela i danas su jedna od glavnih atrakcija svih gradova koji imaju dugu istoriju, pa tako i Beograda. Spomenici u Beogradu mogu se videti na svakom koraku i ako niste iz našeg grada korisno je znati gde se nalaze ključni spomenici, kao i ko je predstavljen na njima, jer sasvim je moguće da će vam neko zakazati sastanak „kod konja“ ili „kod Vuka“.
U Beogradu možete videti blizu 200 spomenika, kao i preko 200 skulptura, pri čemu se tu ne ubrajaju stotine smopenika kulture, koji su mahom građevine, o kojima takođe možete čitati na našem blogu. Spomenici u Beogradu koje smo izdvojili su simboli grada i predstavljaju osobe koje su imale poseban značaj za razvoj Beograda, čak i ako nisu mnogo vremena provele u gradu, kao štu su Vuk ili Tesla.
1. Pobednik na Kalemegdanu
Pobednik nije samo najpoznatiji spomenik u Beogradu, već i najprepoznatljivji simbol grada. Rad je Ivana Meštrovića i bio je zamišljen kao deo velikog projekta na Terazijama, na mestu današnje fontane. Tokom prvog svetskog rata uništeni su svi elemetni velikog projekta koji su tada bili završeni sem Pobednika i lavljih glava, jer su metalni delovi bili u Češkoj na izlivanju. Posle rata je dugo većano da li je centar grada dobro mesto za skulpturu nagog muškarca i više nije bilo dovoljno sredstava za završetak originalnog projekta, te je skulptura, zajedno sa novim visokom postoljem, smeštena na Kalemegdan.
2. Spomenik Knezu Mihailu
Među Beograđanima jednostavno poznat kao „konj“, što je svakako nepravda prema knezu Mihailu, ovaj spomenik je, zajedno sa Pobednikom, jedan od ključnih simbola grada. Nalazi se na glavnom gradskom trgu, na kome je otkriven 1882. godine. Rad je vajara Enrika Pacija, predstavnika italijanskog realizma, tako da se može reći da spomenik verno predstavlja kneza Mihaila i njegovog konja Vranca (Vranac je zaista ime konja). Postament je delo arhitekte Konstantina Jovanovića, a na njemu se nalazi nazivi gradova koje su za vreme knezove vladavine Turci predali na upravu Srbiji (Beograd, Smederevo, Kladovo, Soko, Užice i Šabac).
3. Osmatračnica sa Kajmakčalana
Ovaj jedinstveni spomenik tako se dobro uklapa u Pionirski park da ga šetači ponekad i ne primećuju. Nije reč o klasičnom umetničkom delu, jer se osmatračnica sastoji od kamenja koje je srpska vojska donela sa vrha Sveti Ilija, sa visine od preko 2.500 metara, gde je 1916. godine izvojevana važna pobeda na Solunskom frontu. Ono što je posebno šarmantno u vezi sa ovim spomenikom jeste to da nema tragova o njegovom podizanju, koje je verovatno bilo spontano i sve do nedavnog istraživanja mnogi nisu verovali da se zaista radi o kamenju sa Kajmakčalana.
4. Spomenik Karađorđu
Podignut 1979. godine, spomenik Karađorđu može da zahvali svojoj lokaciji za to što pripada grupi spomenika koji se smatraju simbolima Beograda, iako je relativno nov. Spomenik dominira Svetosavskim platoom i najčeše je prikazan sa velelepnim hramom Svetog Save u pozadini, tako da sa njim formira svojevrsnu celinu. Rad je vajara Sretena Stojanovića i interesatno je da je podignut isključivo dobrovoljnim angažovanjem državnih preduzeća. Danas je malo poznato da je stari spomenik Karađorđu bio na Kalemegdanu, ali ga je Austrougarska vojska uništila tokom Prvog svetskog rata.
5. Spomenik Vuku Karadžiću
Zajedno sa spomenikom Nikoli Tesli i značajnim spomenicima u Parku Ćirila i Metodija, spomenik Vuku Karadžiću pripada delu grada sa najvećom koncentracijom važnih spomenika. Spomenik je podignut 1932. godine i delo je Đorđa Jovanovića, poznatog i po Spomeniku kosovskim junacima u Kruševcu i spomenicima Vojvodi Vuku i Josifu Pančiću. Otkriven je 1937. godina, povodom 150. godišnjice Vukovog rođenja.
